Tahkim NEDİR?

Tahkim, uyuşmazlıkları tahkim kurulları denilen özel kurumlar aracılığıyla çözmeye yönelik bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Tahkim mahkemeleri genellikle bir veya üç hakemden oluşur. Tahkim mahkemelerinin esas görevi, hukuk kurallarını uygulayarak, uyuşmazlıkları çözecek bir “tahkim kararı” vermektir. Kural olarak tahkim kararları kesin ve bağlayıcıdır. Yalnızca istisnai şartlar altında ve adli mahkemeler önünde bu kararların bağlayıcılığı tartışılabilir. Örneğin böyle bir istisnai durum, tarafların geçerli bir tahkim anlaşması yapmamış olmaları halinde söz konusu olabilir. Tahkim kararları dünyanın birçok ülkesinde icra edilebilir niteliktedir. Genel olarak tahkim süreci şu şekilde gerçekleşir:

  • Her tahkim süreci tarafların yazılı anlaşmasına bağlıdır. Eğer taraflar bir uyuşmazlığın adli mahkemeler yerine, tahkim kurulu tarafından çözülmesi konusunda anlaşmışlar ise, bu anlaşma “tahkim anlaşması” olarak adlandırılır.
  • Usul kurallarının belirlenmesi açısından tahkim, taraflara ve hakemlere önemli oranda serbesti ve esneklik sağlar. Taraflar hakemleri, tahkim yerini ve/veya tahkim sürecinin dilini belirleyebilirler. Bunun yanısıra ayrıca taraflar, tahkimin yapısını ve zamanlamasını da belirleyebilirler. Ayrıca tarafların söz konusu serbestisinin de sınırları vardır.
  • Taraflar hakkaniyet ve eşitlik kurallarına, avukat tarafından temsil edilme ve savunma hakkına saygı göstermekle yükümlüdürler.
  • İki tür tahkim yargılaması bulunmaktadır: kurumsal tahkim ve muvakkat (ad hoc) tahkim. Kurumsal tahkimde bazı idari servisler tahkim kurumu tarafından gerçekleştirilir: örneğin belgelerin taraflara tebliği. Hangi servislerin sağlanacağı tahkim kuruluna göre değişmekle beraber, uyuşmazlık hakkında kararı her zaman tahkim kurulu verir. Muvakkat tahkimde söz konusu servisler ya tahkim kurulu tarafından bizzat gerçekleştirilir veya üçüncü bir kuruma delege edilir.
  • Tahkim yargılamasının avantajlarını şu şekilde sıralamak mümkündür ;
  • Tahkim süreci gizlidir.
  • Duruşmalar da dahil olmak üzere, tahkim yargılaması halka açık değildir.
  • Taraflar ve hakemler sıkı gizlilik kurallarına uymakla yükümlüdürler.
  • Böylece ticari sırların ve gizli bilgilerin kamudan, medyadan ve rakiplerden korunması mümkün olur.
  • Hakemler uzmandır. Taraflar hakemlerini, bu kişiler tarafsız ve bağımsız oldukları sürece, serbestçe seçebilirler. Hakemler değişik uluslardan ve profesyonel alanlardan seçilebilirler. Böylece uyuşmazlığın profesyonel ve kişisel deneyime sahip uzmanlar tarafından çözülmesi sağlanmış olur.
  • Tahkim kararları icra edilebilir niteliktedir.
  • Tahkim kararları yurtdışında da icra edilebilirler. Tahkim kararlarının icrası birçok ülkede adli mahkeme kararlarının icrasından daha kolaydır. Bunun sebebi 1958 tarihli Yabancı Tahkim Kararlarının Tanınması ve * İcra Edilebilmesine Dair New York Sözleşmesi’dir.
  • Tahkim zaman ve masraf tasarrufu sağlar.
  • Uyuşmazlığa uygun olarak belirlenen usul kuralları ve temyiz aşamasının veya ikinci derece yargılamanın bulunmaması, tahkim sürecinin nispeten daha kısa sürede tamamlanabilmesine olanak tanır.
  • Uygun bir tahkim dili ve/veya yerinin seçilmesi, gereksiz tercüme ve yolculuk masraflarının engellenmesini ve böylece masraflardan tasarruf edilmesini sağlar.